ვან გოგის ნახატების შესახებ

 კარტოფილით ვახშმობა.

ტილო, ზეთი 

82 x 114 სმ

ვან გოგის სახელმწიფო მუზეუმი,

ამსტერდამი ( ჰოლანდია)

         1885 წელს ვან გოგმა დახატა მცირე ზომის ტილო, რომელზეც გამოსახული იყო ოთხი გლეხი ვახშმობის დროს,ვიწრო ოთახში უბრალო ლამპის შუქზე. ეს იყო ამ სურათის პირველი,– სილუეტების თვალსაზრისით ყველაზე რთული და ერთ–ერთი ყველაზე ცნობილი ვარიანტი.

ამ ტილოში შესანიშნავადაა გადმოცემული არა მარტო ვან გოგის თამამი ტექნიკური გადაწყვეტა, არამედ მისი იმდროინდელი განცდები. ამ სურათში გამოხატულია მხატვრის უმთავრესი და დაუძლეველი მისწრაფება, თავი ანაცვალოს მოყვასს. აქ ცხადად ვლინდება მისი რელიგიური სულისკვეთება. "მინდოდა გამომეხატა აზრი, რომ ამ უბრალო ადამიანებმა, რომლებიც შინ, ლამპის შუქზე კარტოფილს შეექცევიან, თვითონვე ამოიღეს მიწიდან ეს კარტოფილი... ჩემი სურათი პატივს მიაგებს ხელით შრომასა და საკვებს, რომელიც მათ ასე პატიოსნად მოიპოვეს... მსურს ეს სურათი არც ლამაზი ეგონოთ და არც კარგად დახატული". საქმე ეხებოდა ფერწერის სოციალურ მნიშვნელობას და ვან გოგის სურვილს, გაეზიარებინა სხვისი ტკივილი.

 პასტორის სახლი ნიუენენში.

ტილო.ზეთი

33 x 43 სმ

რეიკსმუზეუმ ვან გოგი,

ამსტერდამი ( ჰოლანდია)

             გოგის ყველა ნამუშევარში და კერძოდ, ამ სურათში მხატვრის პირადი პრობლემები და განცდები თავს იყრის პლასტიკურ გადაწყვეტაში. პირველი შემთხვევაა, როდესაც ფერწერული ნამუშევრის თემა უშუალოდ და მჭიდროდაა დაკავშირებული მხატვრის პირად ცხოვრებასთან.

ამ სურათზე გამოსახულია სახლი,რომელშიც ვან გოგი ოჯახთან ერთად თითქმის ორი წლის განმავლობაში ცხოვროვდა. 1885 წლის მარტში, მამამისის უეცარი გარდაცვალების შემდეგ, ვან გოგის სურათები ავტობიოგრაფიული გახდა. ხელოვანი ხატავს მამის ნივთებს და კოშკს ნიუენენის სასაფლაოზე, სადაც მისი მშობელია დაკრძალული. მამის სიკვდილის შემდეგ მან ახლიდან გააცნობიერა თავისი დამოკიდებულება ოჯახის მიმართ და მასთან დაკავშირებული საგნები და ადგილები სათითაოდ, რუდუნებით გადაჰქონდა ტილოზე, თოთქოს უნდოდა დაემტკიცებინა, რომ ნამდვილი მხატვარი გახდა.

 დუქანი მონმარტზე.

ტილო,ზეთი

49 x 64 სმ 

ორსეს მუზეუმი, პარიზი (საფრანგეთი)

        ვან გოგი 1886 წლის მარტში ჩავიდა პარიზში. პირველ ხანებში ნატიურმორტებს და ურბანისტულ სცენებს ხატავდა. 1886 წლის ოქტომბერში მან დახატა " დუქანი მონმარტზე", ანუ "რადეს წისქვილი", რომელსაც "ლა გალეტის წისქვილის " ( მულენ დე ლა გალეტის) სახელწოდებით უფრო იცნობდნენ. ვან გოგმა ყურადღება უბრალო დუქანზე გაამახვილა, სადაც ჭიქა ღვინის დასალევად შედიოდნენ კლიენტები. ემილ როზას რომანებით შთაგონებული უბრალოება და სისადავე მის სულს უკეთ ესადაგებოდა.

ეს ნამუშევარი ვან გოგის პარიზულ პერიოდში შექმნილ ტილოებს შორის ერთ–ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანია. მისი ზომები მოწმობს, რომ მხატვარს სურდა, შეექმნა არა ეტიუდი, რომელშიც ფერთა კომბინაციებს გამოცდიდა, არამედ სერიოზული, მნიშვნელოვანი ნამუშევარი. 

  

 მზესუმზირები.

ტილო,ზეთი

97 x 73 სმ 

ეროვნული გალერეა,

ლონდონი ( დიდი ბრიტანეთი)

მხატვრისთვის მზესუმზირები მის ერთ–ერთი ყველაზე მნიშვენლოვან ქმნილებას წარმოადგენს. რატომ? იმიტომ,რომ ისინი წარმოდგენილი იყო მხოლოდ ერთი ფერის–ყვითლის გამაში. ეს იყო დახვეწილი ნიუანსებიტ აღსავსე ფერთა გამა რამდენიმე ძალიან წვრილი წითელი და ლურჯი ხაზით. ვინსენტს სჯეროდა,რომ ამით მნიშვნელოვანი ნაბიჯი გადადგა წინ. იგი ძმას ეუბნეოდა: " ყვითლის ჰარმონიისთვის,რომ მიმეღწია,– რაც ამ ზაფხულს მოვახერხე – ეს გულის გასკდომის ფასად დამიჯდა". ის იმდენად დარწმუნებული იყო საკუთარ მიღწევებსა და წარმატებებში, რომ თეოს ურჩია: " ნახავ, რა დიდ ყურადღებას მიიპყრობს ეს ტილოები, მაგრამ გირჩევ, შენთვის დაიტოვო, შენი და შენი მეუღლის საძინებლისთვის. ეს ისეთი ფერწერაა, რომელიც სახეს იცვლის და უფრო მდიდრული ხდება, თუ მას დიდ ხანს უყურებ".

ვან გოგის შემოქმედება საფრთხის წინაშეა:

მეცნიერების თქმით დროთა განმავლობაში ვან გოგის ნამუშევრები ფერს იცვლის, ამჟამად მეცნიერები იმით არიან დაკავებული თუ რა საღებავებს იყენებდა მხატვარი. ამ ვიდეოში თქვენ  მოისმენტ მეცნიერების კვლევებს ნახატების ფერის ცვლილებასთან დაკავშირებით.

 ვინსენტის ნახატების ფერთა ცვლილების შესახებ მეცნიერების ვარაუდი.

გამ. ლიტ: ვან გოგი. youtube.com google.com

ვინსენტის სიყვარულის ისტორიები

 ვინსენტ ვან გოგი.

ვინსენტ ვან გოგის პირველი სიყვარული ეჟენ ლოიერი იყო, როდესაც იგი ლონდონში მუშაობდა, მას სახლის მეპატრონის ქალიშვილი  შეუყვარდა, რომელმაც ცოლობაზე უარი უთხრა. სიყვარულში ამ პირველმა იმედგაცრუებამ ღრმად დაანაღვლიანა. მდგომარეობიდან გამოსასვლელად მან ბიბლიის კითხვა დაიწყო. ამ ფაქტმა მის კარიერაზეც იმოქმედა, 1876 წლის 1 აპრილს ვინსენტი ფირმიდან დაითხოვეს არაპუნქტუალურობის და სამუშაოსადმი ინტერესის უქონლობის გამო.

 კეი ვოსი.

1881 წლის 12 აპრილს გოგი მშობლებთან,ეტენში, ბრუნდება ზაფხულის დამდეგს კი რამდენიმე დღით ვან გოგებს ნათესავი – კეი ვოსი ესტუმრა. ქალი დაქვრივებული იყო და ოთხი ოთხი წლის ბავშვი ყავდა. ვინსენტს იგი შეუყვარდა, მაგრამ ქალისგან უარი მიიღო, რაც მისტვის კიდევ ერთი იმედგაცრუების მიზეზი გახდა. კეი გაიქცა და ამსტერდამში დაბრუნდა. ვინსენტმა იქაც ჩააკითხა, მაგრამ კეიმ მისი ნახვა არ მოისურვა.  ამის შემდეგ ვინსენტი ჰააგაში გაემგზავრა.

კლარინ მარია ჰოორმიკი.

ჰააგაში მან ნელ–ნელა დაივიწყა თავისი დეიდაშვილი კეი, მაგრამ ერთგან წერს:  " არ შემიძლია, ჩემთვის წარმოუდგენელია უსიყვარულოდ სიცოცხლე. მე ვნებების კაცი ვარ. ქალი უნდა ვიპოვო, თორემ გავიყინები და ქვად გადავიქცევი".  მან გაიცნო კლარინ მარია ჰოორმიკი ( სიენი), რომელიც მისთვის პოზირებდა, როგორც მენატურე. ქალი ოცდათორმეტი წლის იყო, ნახევარი ცხოვრება მეძავობაში გაეტარებინა და იმხანად ბავშვს ელოდებოდა. ვინსენტ ვან გოგმა ის თავის ბიჭთან ერთად შეიფარა სახელოსნოში. ამ შეხვედრამ ვინსენტი სულიერად გამოაცოცხლა, მაგრამ ფიზიკურად დაასუსტა. მისი შემოსავალი ძლივს წვდებოდა სამი სულის რჩენას და სახელოსნოს ქირას. თეოს არაერთგზის ჩარევის და ბავშვის დაბადების შემდეგ სიენმა ვან გოგი მიატოვა იმ საბაბით, რომ მხატვარს სოფლად ცხოვრება სურდა. სიენისგან მხოლოდ რამდენიმე ფაქიზი ნახატი და ერთ–ერთი იშვიათი ლითოგრაფია– "სევდა" შემორჩა.

 კართოფილით ვახშმობა.

შემდეგ ვინსენტ ვან გოგი შეუყვარდა მეზობლად მცხოვრებ ორმოცი წლის შინაბერას, მარგო ბეგემანს, რომელმაც თავი მოიწამლა მხატვრის გულგრილობის გამო, ყველამ ვინსენტი დაადანაშაულა, თუმცა ამ ურთიერთობის წინააღმდეგი იყვნენ. როცა ერთი ქალიშვილი, რომელიც "კართოფილით ვახშმობაში"  ზურგით ზის და ვან გოგისთვის მხოლოდ მენატურე იყო, დაორსულდა, ესეც ვან გოგს დააბრალეს და კათოლიკე ღვთისმსახურმა მრევლს მისთვის პოზირება აუკრძალა.

 ვან გოგის საყვარელი ქალი.

გამ.ლიტ: დიდი მხატვრები: ვან გოგი, google.ge youtube.com

ვან გოგის "წერილები"

ვან გოგი მხოლოდ გენიალური მხატვარი არ ყოფილა, ის იყო თვის ეპოქის ერთ–ერთი დიდი მოაზროვნე.ამაში პოსტის წაკითხვისას ღრმად დარწმუნდებით. გთავაზობთ ნაწყვეტებს წიგნიდან.  შეგახსენებთ იმასაც, რომ წერილების უმეტესობას ვან გოგი თავის ძმას – ტეოს 1880-დან 1890 წლამდე წერდა… ამ დროის განმავლობაში, მან მრავალჯერ გამოიცვალა საცხოვრებელი ადგილი. ტეო მას მატერეალურად ეხმარებოდა.

 ვინსენტის წერილები.

” შეიცვალა მარტოოდენ ჩემი ცხოვრება – მაშინ ისე არ მიჭირდა , არც მომავალი მეჩვენებოდა ასე დუხჭირად, რაც შეეხება ჩემ შინაგან არსს, აზროვნების ად ხედვის მანერას, არ შეცვლილა, იგივე დარჩა. და თუ ცლილება მაინც მოხდა, მხოლოდ იმ მხრივ, რომ აზროვნებას უფრო მეტი სიღრმე მიეცა, ახლა უფრო ღრმად მწამს და მიყვარს, ვიდრე უწინ.”

ბორინაჟი, 1880წ, ივლისი.

“გლეხი რომ ხედავს, მთელი საათი ბებერი ხის წინ როგორ ვზივარ და მისი ტანის დახატვას ვცდილობ, ფიქრობს, რომ ჭკუაზე შეშლილიაო და ცხადია, დამცინის. ახალგაზრდა მანდილოსანი, პირს რომ იბრუნებს მუშასა და მის დაკერებულ გაქონელი, გაპოხილ, ჭუჭყიან სამოსს არ შევხედო, რა თქმა უნდა, ვერ გაიგებს, ბორინაჟში ანდა ჰეისტში რისთვის მივდივარ, ან შახტის სანგრევში რას დავეძებ. მასაც, ცხადია, გიჟი ვგონივარ. მაგრამ ეს ჩემთვის სულერთია”

ბრიუსელი, 2 აპრილი, 1881წ

“ეს მღვდლების ღმერთი ჩემთვის მკვდარია, მაგრამ განა , ამის გამო ათეისტი ვარ?? მღვდლებს ათეისტი ვგონივარ. დე, ასე იყოს. მაგრამ მე მიყვარსმ სიყვარული კი როგორ შევძლებდი, რომ არ ვცცხლობდეთ მეცა და სხვებიიც; და რაკი ვცოცხლობთ, ეს ამბავი თავისთავად სასწაულია. დაარქვი რაც გსურს, თუნდ ღმერთი, თუნდ კაცის ბუნება, მაგრამ რაღაც მაინც არსებობს და მე მისი არც გარკვევა შემიძლია, არც რაიმე სისტემაში მოთავსება. თუმცა ეს რაღაც მეტისმეტად რეალური და არსებითია; ჩემი ღმერთი სწორედ ეს არის, ანდა, ის ჩემთვის იგივეა, რაც ღმერთი….”

ეტენი, დეკემბერი 1882

“მე კი ისევ აყოლილი ვარ ყოვლად უაზრო, არც თუ ისე ლამაზ სასიყვარულო ფათერაკებს, რაც, ჩვეულებრივ, იმით მთავრდება, რომ გულმოკლული და დარცხვენილი ვრჩები ხომე. მაგრამ ვფიქრობ, მაინც ასე სჯობს: ის გარდასული, დაუბრუნებელი წლები, როცა სწორედ, სიყვარულის დრო იყო, მე ათას რელიგიურ და სოციალურ გატაცებას შევალიე და ხელოვნებაც ბევრად წმინდა რამ მეგონა, ვიდრე დღეს ვფიქრობ.”

პარიზი, 1887

“ხელოვნება არის ადამიანს პლუს ბუნება!”

“ხანდახან ვრწმუნდები, ღმერთზე მსჯელობა მის მიერ შეწმნილი სამყაროს მიხედვით არ შეიძლება: ეს ხომ მისი უხეირო ეტიუდია…

მერწმუნე, თუკი მხატვარი გიყვარს, მის უხეირო ნახატებს გაკრიტიკებას არ დაუწყებ და გაჩუმდები. სამაგიეროდ, უფლება გაქვს, მისგან რაიმე უკეთესს ელოდე..

ჩვენ შემოქმედის სხვა ნამუშევრებიც უნდა გვენახა, რაკი სავსებით ნათელია, რომ ეს ქვეყანა სახელდახელოდ შეუქმნია, უდროო დროს, როცა თავადაც არ იცოდა, რას აკეთებდა, ანდა სულაც თავგზა ჰქონდა აბნეული. თუმცა, ლეგენდა ამტკიცებს, რომ მამა ღმერთმა ამ ეტიუდზე უდიდესი შრომა გასწია. მზად ვარ, ვიწამო, რომ ლეგენდა მართალს ამბობს, მაგრამ ამის მიუხედავად,”ეტიუდი” მაინც არ ვარგა. რა თქმა უნდა, ამდაგვარი შეცდომები ოსტატის ხელს არავის მოუვა. ეს უდიდესი ნუგეშია, რადგან მაშინ უნდა ვიფიქროთ, რომ შემოქმედი რევანშის აღებას კიდევ შეძლებს. მაშასადამე, რა არის, არის.. ასე მკაცრად და სამართლიანად გაკრიტიკებულ ჩვენს ამქვეყნიურ ცხოვრებას უნდა შევურიგდეთ და იმედიღა ვიქონიოთ – რამე უკეთესს იმქვეყნად ვნახავთ…”  

 ერთ–ერთი წერილთაგანი.

არლი, 1888, თებერვალი

“ადამიანის სიცოცხლეზე ყველაფერი ვიცით თუ არა?! იქნებ, ჩვენთვის ცნობილია სიცოცხლის მხოლოდ ის ნაწილი, რომლის ბოლოც სიკვდილია???”

არლი, 1888

“თუმც მიწიერი ცხოვრება ჩვენი სწორედ, იმით ემსგავსება ჩვეულებრივ მატარებლით მოგზაურობას – მიდიხარ სწრაფად, ვერც იმას ხედავ, წინ რა არის და რაც ყველაზე მთავარია, ვერც ლოკომოტივს…”

არლი 1888, აგვისტო

“ექიმები გვეუბნებიან, რომ მარტო მოსე, მაჰმადი, ქრისტე, ლუთერი, ბენიანი, არამედ ფრანს ჰალიც, რემბრანდტიც, დელაკრუაც დედაჩვენივით შეზღუდული და კეთილი გულის დედაბერბიც გიჟები იყვნენო.

აქ უკვე ერთი სერიოზული კითხვა ისმის. ჯობდა ამ კითხვით ექიმებისთვის მიგვემართა, – მაშ ვინღა არიან ნორმალურები?

იქნებ,, ისევ სამეძაოს მეკარენი – ისინი ხომ არასოდეს არ ტყუიან? ალბათ, ასეა. მაშ რა ვირჩიოთ? საბედნიეროდ, არჩევანი ჩვენ არ გვეკუთვნის.”

არლი, 1888

წერილები ვან გოგის.

“რაც მეტს ვფიქრობ, ვრწმუნდები, ყველაზე დიდი ხელოვნება, ყველაზე დიდი სილამაზე – ადამიანთა სიყვარულია. მეტყვი, რომ კაცი მხატვრებსაც უნდა ერიდოს და ხელოვნებასაც. საერთოდ, კი ასეა, მაგრამ ხომ უყვარდათ, ხელოვნება ბერძნებს, ფრანგებს, ძველ ჰოლანდიელებს; ხელოვნება, დაცემის და დაკნინების გარდაუვალი პერიოდების გამოვლის შემდეგ ნიადაგ რომ განახლდება და აღდგება ხოლმე? არა მგონია, მხატვრების და ხელოვნებისგან განრიდებით ადამიანს სათნოება ემატებოდეს…”

არლი, 1888

“ქრისტე არის ერთადერთი ფილოსოფოსი, მოგვი და სხვ. ვისაც მთავარ ჭეშმარიტებად, არსებობის აუცილებელ პირობად და გამართლებად, მარადიულობა სიცოცხლისა, უსასრულობა დროისა და არარსებობა სიკვდილისა, თავდადება, თავგანწირვა, სულის სინათლე მიაჩნია. მან უწმინდესი ცხოვრება განვლო და მხატვრებს შორის უდიდესი მხატვარი იყო, რადგან უარჰყო მარმარილოც, თიხაც და საღებავიც და ქმნიდა მხოლოდ სისხლით და ხორცით!“

არლი, 1888

“ლუთერის ბიოგრაფია თუ წაგიკითხავს? კრანახი, დიურერი, ჰოლბეინი მისგან მოდიან! იგი, მისი პიროვნება, შუა საუკუნის მწვერვალი და ჩირაღდანია!”

არლი, 1888

“შექსპირს აქვს რაღაც რემბრანდტისა, მიშლეს კორეჯოსი, ვიქტორ ჰიუგოს – დელაკრუასი, სახარებას – რემბრანდტისა და რემბრანდტს კიდევ – სახარებისა!”

“წიგნი, ხელოვნება და სინამდვილე, ჩემთვის ერთი და იგივეა.”

სულ ეს იყო…ბონუსად ვან გოგის ერთ-ერთი წერილის ესკიზი, სადაც ის თავის ძმაოს ტეოს უყვება ახალი ბინის შესახებ. წერილზე თან დართულია მისი ოთახის ესკიზი.

ვინსენტ ვან გოგის წერილების შესახებ.

გამ.ლიტ: ninucaelectro.wordpress.com
                 youtube.com
                 google.com

ირვინგ სტოუნი– "წყურვილი სიცოცხლისა"

ირვინგ სტოუნი "წყურვილი სიცოცხლისა"

რომანი წარმოადგენს ვინსენტ ვან გოგის ბიოგრაფის, რომელიც დამყარებულია რეალურ ფაქტებზე და რომელიც მწერალმა თავად მოიძია წერილებისა და იმ ადამინების დახმარებით, ვინც ცხოვრებაში შეხვედრია მხატვარს.

ჩემი აზრით, ვან გოგის გაგებას ვერ შეძლებთ თუ მისი ბიოგრაფია არ გაქვთ წაკითხული, მისი ნახატები მის ცხოვრებასთან მჭიდროდ არის დაკავშირებული, შეიძლება ითქვას,რომ ვან გოგის ნახატები საკუთარი ცხოვრების გამოძახილია, მისი ტკივილის და სიხარულის. მიმდინარეობების ცოდა სულაც არაა საკმარისი ამა თუ იმ მხატვრის გასაგებად. გასაგები არ იქნება, რატომ არის ზოგიერთი ნამუშევარი შავი, ზოგი კი ასე მზიანი. ნათელი ფერები არლიში ჩასვლის მერე გაჩნდა და საუკეთესო ნახატები იქ შექმნა, თუმცა სწორედ ამ ქალაქში შეიშალა ჭკუაზე. მსგვასი ბედი გაიზიარა ბევრმა მხატვარმა.  საოცრად იმიქმედა ვან გოგისა და პოლ გოგენის ერთად ცხოვრების ეპიზოდმა.  კარგად ჩანს ორი დიდი ხელოვანის სრულიად განსხვავებული ხედვა, ინდვიდუალიზმი, საკუთარი სტილი, ყველაფერში თანხმდებიან გარდა მხატვრობისა. მერე გოგენი მიდის და ვან გოგიც მისი წასვლით გამოწვეულ სიცარიელეს პოლის ცარიელი სკამის დახატვით აჩვენებს.

“წყურვილი სიცოცხლისა” ვინსენტ ვან გოგის ცხოვრებას ასახავს თუმცა ბევრ საინტერესოს იგებ გოგენზე, ტულუზ ლოტრეკზე იმ დროისთვის უცნობ მხატვრებზე. როგორ ცდილობენ თავის დამკვიდრებას, რა გაჭირვებაში ცხოვრობენ. თავად ვან გოგისთვის ყავა და შავი პური ერთადერთი საჭმელი იყო დიდი ხნის განმავლობაში. ვან გოგისა და პოლ გოგენის ერთად ცხოვრების ეპიზოდში,კარგად ჩანს ორი დიდი ხელოვანის სრულიად განსხვავებული ხედვა, ინდვიდუალიზმი, საკუთარი სტილი, ყველაფერში თანხმდებიან გარდა მხატვრობისა. მერე გოგენი მიდის და ვან გოგიც მისი წასვლით გამოწვეულ სიცარიელეს პოლის ცარიელი სკამის დახატვით აჩვენებს.მათი წარმატების საკუთარი თავის გარდა სხვა არავის სჯერა, ერთმანეთსაც სულ აკრიტიკებენ. “მზესუმზირებზე” ბევრი ყვითელი დაგითხიპნიაო, იმიტომ რომ ინდივიდუალურები არიან, საკუთარი სტილი აქვთ სხვა ვერც წარმოუდგენიათ, თუმცა თანხმდებიან მთავარზე:

“მთავარი ის კი არ არის, ზუსტად გადმოხატო საგანი, არამედ გადმოსცე მისი არსი. ფოტოაპარატისგან მხატვრობა იმით განსხვავდება, რომ ის უფრო შორს მიდის”.

 ვან გოგის სიდიადისა მხოლოდ ექიმ გაშეს სჯეროდა, ალბათ იმისაც, რომ წლების შემდეგ მისი პორტრეტი მსოფლიოს ძვირადღირებულ, ნახატების სიაში მეოთხე ადგილას გავიდოდა.  

 ექიმი პოლ გაშე.

თვითონ ამბობდა: “ამათ ჰგონიათ, რომ ხატვამ გამაგიჟა. შეიძლება ასეცაა, რადგან მხატვარი იმ ადამიანთა რიცხვს ეკუთვნის, რომელთაც მეტისმეტად შთანთქავს თვალით დანახული.“

სიკვდილის წინ ისევ მხატვრებს იხსენებს : “გოგენს, რომელიც სადღაც ბრეტანშია გადახვეწილი, ჟორჟ სიორას, რომელიც ხატვას შეეწირა, რუსოს, ცოცხლად რომ დასამარებულა თავის ჭუჭყიან სოროში.” ყველა მაშინ აღიარეს, როცა უკვე აღარ სჭირდებოდათ, ჯანმრთელობა შერყეულები ნაადრევად გარდაიცვალნენ. მერე ვფიქრობდი, იქნებ მართალიცაა და ასეთ პირობებში რომ არ ეცხოვრათ, იქნებ ვერც დაეხატათ ის, რაც დახატეს.

“ცოცხლად გახრწნილი ადამიანების მყრალი სუნით” გაჟღენთილ საავადმყოფოში ფულის ნაცვლად საკუთარ ნახატებს აძლევს ექიმს, ბოლომდე ძმა ინახავდა, რისთვის ქმნიდნენ ნახატებს, იმისთვის რომ ჩვენ გვენახა, მილიონებად გაყიდულიყო და ეს ფული ვიღაცის ჯიბეში წასულიყო, არ ვიცი ეს სუფთა ალტრუიზმია თუ არა, ალბათ ვერასოდეს გავიგებ. ისინი სხვანაირი ადამიანები არიან, მე კიდევ ჩვეულებრივი.

ირვინგ სტოუნის ბოლო წიგნი. ვან გოგის ცხოვრების შესახებ.

გამოყ. ლიტ: ირვინგ სტოუნი " წყურვილი სიცოცხლისა". mkitxveli.wordpress.com
                       tevzi.wordpress.com
                       youtube.com
                       google.com

ბიოგრაფია

ვინსენტ ვან გოგი.

ვინსენტ ვან გოგი დაიბადა 1853 წლის 30 მარტს, თეოდორუს ვან გოგის და ანა კორნელიუს კარბენტუსის ოჯახში, გროტ-ზიუნდერტში, ბრაბანტის ჰოლანდიური ნაწილის პატარა სოფელში. ექვს და-ძმაში ყველაზე უფროს ვინსენტს მის გაჩენამდე ერთი წლით ადრე დაბადებული და რამდენიმე დღეში გარდაცვლილი ძმის სახელი დაარქვეს.
ვან გოგმა, თავისი ტოლი ბავშვების მსგავსად, დაწყებითი განათლება საკმაოდ უწესრიგოდ მიიღო. ერთი წელი სოფლის სამრევლო სკოლაში დადიოდა, შემდეგი ორი წელი კი ზევენბერგენის პანსიონში გაატარა. 1866 წლიდან 1868 წლამდე ტილბურგის პანსიონში ირიცხებოდა. სკოლაში კითხვა შეუყვარდა და ეს სიყვარული მთელი ცხოვრების მანძილზე გაჰყვა. წლების განმავლობაში კითხულობდა ისეთ რომანებს, რომლებშიც სიღარიბის, გლეხების და ჩაგრულების შესახებ იყო მოთხრობილი. უყვარდა დუმილი, მინდვრებში ხეტიალი და ბუნებაში განმარტოება; აგროვებდა, აკვირდებოდა და სწავლობდა ცხოველებს, მცენარეებს და ჩიტების ბუდეებს. ძმებს და მეგობრებს ის ჭკვიან ბიჭად მიაჩნდათ და პატივს სცემდნენ.

     ვან გოგის სახლი ნიუენენში.

დაწყებითი განათლების მიღების შემდეგ იგი შინ დაბრუნდა და თექვსმეტი წლის ასაკამდე მშობლების სახლში, წიგნების გარემოცვასა და ბუნებაში გაატარა.
ოჯახმა გადაწყვიტა მისთვის მუშაობა დაეწყებინებინა და ჰააგაში, გუპილის ფირმაში მოაწყვეს კომისიონერად. ჭაბუკი ვინსენტ ვან გოგი მუყაითად შრომობდა, თუმცა კომერცია არ იტაცებდა. მიუხედავად ამისა, მისმა სიბეჯითემ ნაყოფი გამოიღო და დააწინაურეს: ჯერ – ბრიუსელში, მერე – ლონდონში, ბოლოს კი პარიზში გადაიყვანეს სამუშაოდ.
ბრიუსელში მასთან უმცროსი ძმა, თხუთმეტი წლის თეო ჩავიდა. სწორედ ამ სტუმრობის დროს ჩაეყარა საფუძველი მათ დიდ მეგობრობასა და მიწერ-მოწერას, რაც მთელი სიცოცხლის განმავლობაში გაგრძელდა. ლონდონში ვინსენტს სახლის მეპატრონის ქალიშვილი, ეჟენი ლოიერი შეუყვარდა, რომელმაც ცოლობაზე უარი უთხრა. სიყვარულში ამ პირველმა იმედგაცრუებამ ღრმად დაანაღვლიანა. მდგომარეობიდან გამოსასვლელად მან ბიბლიის კითხვა დაიწყო. 1876 წლის პირველ აპრილს ვინსენტი ფირმიდან დაითხოვეს არაპუნქტუალურობის და სამუშაოსადმი ინტერესის უქონლობის გამო.
იგი ისე მხურვალედ გაიტაცა რელიგიამ, რომ ინგლისურ ინტერნატში მასწავლებლობის და დორდრეხტის წიგნის მაღაზიაში მუშაობის შემდეგ, გადაწყვიტა ამსტერდამში თეოლოგიის დასაუფლებლად ჩასულიყო, მაგრამ უარი თქვა ლათინური და ბერძნული ენების შესწავლაზე და ბორინაჟში გაემგზავრა იქაური მაღაროელებისათვის სახარების საქადაგებლად. მალე ის ვასმში გაგზავნეს, სადაც ბარაკში ცხოვრობდა და თივაზე ეძინა, რადგან, რაც კი ებადა, თავისზე უფრო გაჭირვებულებს დაურიგა.
ამ ყველაფერმა გააღიზიანა ვან გოგის უფროსები, რომელთაც მისი თანამდებობა გააუქმეს. იგი კუესმში გადაიყვანეს, სადაც მხოლოდ პურზე და წყალზე გადადიოდა, რათა უკეთ გაეგო ნამდვილი ღატაკების გასაჭირი და მათ დამსგავსებოდა. მისი საქციელი მიუღებელი და გადაჭარბებული მოეჩვენათ. ჩათვალეს, რომ იგი არ შეეფერებოდა მქადაგებლის თანამდებობას. ორი ხანგრძლივი წელიწადის განმავლობაში, როცა ჭეშმარიტი ქრისტიანივით ცხოვრობდა, მას ვერავინ გაუგო. ერთ-ერთმა დამ მიახალა: „ღვთისმოსაობამ იდიოტად გაქცია.“

რადგან ქადაგება აუკრძალეს, მან გადაწყვიტა ხელოვნებისათვის მიეძღვნა თავი: ხელოვნებისთვის, რომელსაც თავისებურად გარდაქმნიდა.

1880 წლის ივლისში ვინსენტმა განაახლა თეოსთან მიმოწერა. ვრცელ წერილში ის დაწვრილებით და გარკვევით უხსნიდა ძმას, რომ უპირველესდ ოჯახთან კავშირის გაწყვეტას აპირებდა, რადგანაც ფიქრობდა, რომ „აუტანელი და საეჭვო პიროვნება გახდა, ყოველ შემთხვევაში, პიროვნება, რომელიც ნდობის ღირსი არ არის.“

ლაპარაკობდა მისტიციზმზე, რაც ყოველთვის ახასიათებდა: „რაც ჩემში ხდება, თითქოს გარე სამყაროშიც იგივეა. ვიღაცის სულში დიდი ცეცხლი გიზგიზებს, მაგრამ ახლოს არავინ მიდის გასათბობად, გამვლელები მხოლოდ ბუხრიდან ამოსულ კვამლს ამჩნევენ და თავიანთ გზას აგრძელებენ.“

თეომ ერთადერთი რჩევა მისცა – ღრმად დაუფლებოდა ფერწერის ტექნიკას. ვინსენტმა ეს ყურად იღო და 1880 წლის ოქტომბერში ბრიუსელის ნატიფი ხელოვნების აკადემიაში ჩაირიცხა (უფასოდ).

1881 წლის 12 აპრილს ვან გოგი მშობლებთან, ეტენში ბრუნდება და დაუღალავად ხატავს სოფლის მცხოვრებლებს, ქალებს საოჯახო საქმიანობისას და ბუნების სურათებს.

ზაფხულის დამდეგს რამდენიმე დღით ვან გოგებს ნათესავი – კეი ვოსო ესტუმრა. ქალი დაქვრივებული იყო და ოთხი წლის ბავშვი ჰყავდა. ვისნენტს იგი შეუყვარდა, მაგრამ ქალისაგან უარი მიიღო, რაც მისთვის კიდევ ერთი იმედგაცრუების მიზეზი გახდა.

ჰააგაში მან ნელ-ნელა დაივიწყა თავისი დეიდაშვილი კეი, მაგრამ ერთგან წერს: „არ შემიძლია, ჩემთვის წარმოუდგენელია უსიყვარულოდ სიცოცხლე. მე ვნების კაცი ვარ. ქალი უნდა ვიპოვო, თორემ გავიყინები და ქვად გადავიქცევი.“

ვან გოგს ყოველასგან და ყოველთვის უცნაურ, არატიპურ ადამიანად აღიქვამდნენ და ყველაფერზე პასუხს სთხოვდნენ.

 მარგო ბეგემანი.

მაგალითად, როცა ვინსენტი შეუყვარდა მეზობლად მცხოვრებ ორმოცი წლის შინაბერას, მარგო ბეგემანს, რომელმაც თავი მოიწამლა მხატვრის გულგრილობის გამო, ყველამ ვინსენტი დაადანაშაულა, თუმცა ამ ურთიერთობის წინააღმდეგნი იყვნენ. 

როცა ერთი ქალიშვილი, რომელიც „კარტოფილით ვახშმობაში“ ზურგით ზის და ვან გოგისთვის მხოლოდ მენატურე იყო, დაორსულდა, ესეც ვან გოგს დააბრალეს და კათოლიკე ღვთისმსახურმა მრევლს მისთვის პოზირება აუკრძალა.

1885 წლის 26 მარტს საკუთარი სახლის ზგურბლზე უეცრად გარდაიცვალა ვინსენტის მამა. ამ მოულოდნელმა უბედურებამ მას მრავალი ნაწარმოების შექმნა შთააგონა, რომელიც მამამის უკავშირდება.

როგორც ყოველთვის, იგი სხვაგან მიემგზავრებოდა, როგორც კი ირგვლივ სიცარიელეს იგრძნობდა.

პარიზში ვან გოგმა ფერი აღმოაჩინა, არლში კი სინათლე ჰპოვა, სინათლე, რომელიც ათასფრად ციმციმებდა მის ტილოებსა და წერილებში. სწორედ ამ დროს მოიცვა მთელი მისი ფიქრები მზესუმზირებმა.

არლის „ყვითელი სახლი“ არა მარტო არაჩვეულებრივი სურათია, არამედ ვან გოგის კერაცაა სამხრეთში. ყვითელ სახლში კონკრეტული გამოხატულება პოვა მისმა ოცნებამ, შეექმნა მხატვართა ამხანაგობა, რომლის წევრებიც ბერებივით ასკეტურად იცხოვრებდნენ, ილაპარაკებდნენ ხელოვნებაზე, შეიმუშავებდნენ ნამუშევართა გაყიდვის ახლებურ სისტემას, ძმურად გაინაწილებდნენ მთელ მასალას და სულიერად გაამხნევებდნენ ერთმანეთს.

1888 წლის დეკემბერის შუა რიცხვებისთვის ვან გოგსა და გოგენს შორის ურთიერთობა უკიდურესად გამწვავდა. როცა ვან გოგმა გააცნოებიერა, რომ მეგობარი მის მიტოვებას აპირებდა, ყველაფერმა ტრაგიკული ელფერი მიიღო – ის ჯერ გოგენს მივარდა ბასრი სამართებლით ხელში, შემდეგ კი იმავე სამართებლით მოიჭრა ყურის ბიბილო, რომელიც მეგობარ მეძავს უსახსოვრა. როცა უგონოდ მყოფი ვან გოგი ნახეს, მეგობრის მკვლელობის მცდელობაში გოგენი დაადანაშაულეს. არლის მცხოვრებთა ერთმა ჯგუფმა ვან გოგის ფსიქიატრიულ საავადმყოფოში გადაყვანა მოითხოვა.

„ცხოვერებაში, ისევე როგორც ფერწერაში, შემიძლია ღმერთის გარეშეც გავძლო, მაგრამ ჩემთვის ძალიან ძნელია, უტანჯველად დავთმო ის, რაც ჩემზე ძლიერია, რაც ჩემი ცხოვრების აზრს შეადგენს, ეს არის შემოქმედების ძალა.“

ხატვა მას საშუალებას აძლევდა გაეგრძელებინა ცხოვრება და სწორედ ამას ადასტურებს სურათი, რომელიც თავის რძალს, იოჰანას უძღვნა მისი ძმისშვილის დაბადებასთან დაკავშირებით: „აი, ნახავ, შეიძლება ეს ჩემი საუკეთესო ნახატი იყოს; მე იგი მშვიდად დავხატე. მეორე დღეს დაჭრილი ნადირივით გამომელია ძალა და იატაკზე დავეცი.“

ვან გოგის ფსიქიატრიულ საავადმყოფოში გადაყვანა მის ცხოვრებაში ერთ სასიამოვნო ფაქტს დაემთხვა.

1890 წლის იანვრის მიწურულს თეომ მას კრიტიკოს ალბერ ორიეს სტატია გაუგზავნა, რომელიც „მერკიურ დე ფრანსის“ პირველ ნომერში იყო დაბეჭდილი. სტატიაში მოცემული იყო მისი შემოქმედების დეტალური ანალიზი: „აქ საგნები ყოვლისმომცველ, გიჟურ და თვალისმომჭრელ ნათებას გამოსცემენ. პაროქსიზმამდე მისული მთელი მატერია, მთელი ბუნება შმაგად იგრიხება და სიმწვავის უმაღლეს წერტილს აღწევს. აქ ფორმა კოშმარად გარდაიქმნება, ფერი ცეცხლის ენებად, ვულკანის ლავად და ძვირფას ქვად დნება, სინათლე ხანძრად იქცევა, ცხოვრება – ციებ-ცხელებად…“

 წითელი ვენახები არლში.

იყო სხვა ახალი ამბავიც, რომელმაც მხატვარი გაამხნევა და ძალა შემატა: ბრიუსელის „ოცთა ჯგუფის“ გამოფენაზე მისი ტილო „წითელი ვენახები არლში“ 400 ფრანკად გაიყიდა. 

იყო სხვა ახალი ამბავიც, რომელმაც მხატვარი გაამხნევა და ძალა შემატა: ბრიუსელის „ოცთა ჯგუფის“ გამოფენაზე მისი ტილო „წითელი ვენახები არლში“ 400 ფრანკად გაიყიდა.

ვინსენტი აღსასრულის მოახლოებას გრძნობდა და ჩრდილოეთში დასაბრუნებლად იწყო მზადება. 1890 წლის 17 მაისს ვინსენტ ვან გოგი პარიზში ჩავიდა და სამი დღე თეოს ოჯახში გაატარა. მაშინ პირველად ნახა პატარა ძმისშვილი.

ივნისის მიწურულს მიღებულმა თეოს წერილმა ბოლო მოუღო მის სიმშვიდეს და გააქარწყლა მისი გეგმები. ძმა სწერდა საქმეში შექმნილი პრობლემების და ფიზიკური უძლურების შესახებ, რითაც იგი და მისი მეუღლე იტანჯებოდნენ. ვინსენტს მარტოდ დარჩენის შეეშინდა. იგი თეოს ესტუმრა, მაგრამ გული ვერ დაიმშვიდა. ოვერში დაბრუნებულმა ვინსენტმა კავშირი გაწყვიტა თავის ექიმთან: „…ვცდილობ მხირული ვიყო, მაგრამ ჩემს სიცოცხლეს ისევე ემუქრება საფრთხე, როგორც დაბადებისას და ჩემი ნაბიჯებიც ისეთივე არამყარია.“

ივლისში მან პურის ყანები დახატა. „ ეს პურის უკიდეგანო ყანებია მღელვარე ცის ქვეშ და მე სრულიადაც არ გამჭირვებია სევდისა და უკიდურესი მარტოობის გადმოცემა.“ კვლავ დეპრესია და 27 ივლისს შუაგულ მინდორში ვან გოგმა გულში დაიხალა ტყვია. მძიმედ დაჭრილმა მხატვარმა ძლივძლივობით მიაღწია სასტუმრომდე. პარიზიდან თეო ჩამოვიდა. 1890 წლის 29 ივლისს, ღამის პირველ საათზე ვინსენტმა სული დალია. „ახლა სიამოვნებით დავბრუნდებოდი შინ,“ – ასეთი იყო ძმისთვის ნათქვამი ვან გოგის უკანასკნელი სიტყვები.

 ვან გოგის ბიოგრაფია.

გამოყ.ლიტ:დიდი მხატვრები: ვან გოგი. ucnauri.com
biography.com  google.com